Birleşik Krallık‘tan inşaat ve inşaat mühendisleri, geçen ay meydana gelen şiddetli zelzelenin neden olduğu hasarı araştırmak için Türkiye’ye geldi. Birleşik Krallık Bina Mühendisleri Enstitüsü’ne bağlı Deprem Mühendisliği alan İnceleme Grubu (EEFIT) tarafından yürütülen çalışmada neden bu kadar Fazla binanın yıkıldığına dair ayrıntılı incelemeler yapılıyor. 6 Şubat’ta yaşanan 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki zelzeleler nedeniyle Türkiye’de 48 binden Çok kişi hayatını kaybetti.On binlerce yapı ise yıkıldı ve Fazla daha fazlası kullanılamaz hale geldi. EEFIT grupları yıkılan binaları Türk meslektaşları ile Birlikte inceleyerek binaların inşasında yapılan kusurları ortaya çıkaracak. Yapılan çalışmalar sonucunda detaylı rapor şimdi yayınlanmadı fakat kimi bulgular paylaşıldı.
Neden bu kadar Fazla yapı yıkıldı?
Yürütülen çalışmalar gösteriyor ki yıkımın büyümesinin nedeni, betona karıştırılan ve betonun gücünü zayıflatan büyük çakıl taşları da iç olmak üzere kötü inşaat örnekleri. Bununla Bir arada uzmanlar zelzelenin gücünün de yıkımın bir kısmına neden olduğunu hatta kimi yerlerdeki yer hareketi büyüklüğünün binaların tasarlandığı dayanıklılık sonunun ötesine geçtiğinin altını çizdi.
Araştırmanın eş başkanı olan Cambridge Üniversitesi Yapılı Etrafta Risk Merkezi Direktörü Profesör Emily So, “Sadece Biricik bir varlığın ya da Biricik bir binanın anlık imgesine bakmak yerine fotoğrafın tamamını görmek önemli” tabirlerini kullanıyor ve ekliyor: “Hala sağlam olan ve eksiksiz performans gösteren binaların muvaffakiyetleri, yıkılan komşu binalar kadar değerlidir.” Adıyaman’da çöken bir binadan alınan beton numuneleri, 6 cm uzunluğunda taşlar içerdiğini ortaya çıkardı. Bu taşlar yakındaki bir nehirden gelmiş olduğu ve beton harcına eklendiği tespit edilmiş durumda. Profesör So, “Bunun betonun direnci üzerinde birtakım Önemli tesirleri var” diyor.
Betonun içinde bulunan ve betonu güçlendirmesi gereken çelik çubukların ise çıkıntılı değil düz olduğu da tespit edildi. Bu da betonun onlara tutunamayacağı manasına geliyor ve Tekrar yapıyı zayıflatıyor. Yapılan tespitler yıkılan binaların çoğunluğunun eski olduğunu gösterse de yeni binaların da yıkıldığı gözlemleniyor. 1999’da yaşanan Gölcük zelzelesi sonrasında getirilen yeni yapı yönetmeliklerini hatırlatan Profesör So, “Bence bunları ayrım etmemiz ve kurallara Müsait olarak inşa edilen bu yeni binaların neden bu halde başarısız olduğunu bulmak için sahiden test yapmamız Fazla önemli” diye konuştu. Depremin tabiatı da tahlil ediliyor
Londra’daki UCL’den keşif seyahatinin eş başkanı Dr. Yasemin Didem Aktaş, zelzelenin nihayet derece kuvvetli olduğunu ve “Artçı şoklar bile makul büyüklükteki bir zelzele kadar büyüktü” sözlerini kullandı. Gerçekleşen depremlerde Aka yer kaymalarına dikkat çeken Aktaş, “Depremde yer yatay ve dikey olarak sallanır. Çoklukla dikey bileşen yatay harekete kıyasla Fazla daha düşük ve ihmal edilebilir seviyededir. Fakat bu olayda Fazla yüksek dikey ivmeler de kaydedildi.” Ayrıca binaların inşa edildi kimi yerlerde sıvılaşma adı verilen bir sürecin de yaşandığı belirtiliyor. Bu süreç, sert tabanı Fazla Yaş kuma dönüştürüyor ve sonucunda Yan yatan yahut batan binalar ortaya çıkıyor. Lakin binalar zelzeleye güçlü olacak biçimde tasarlanabilir.
Binalar sarsıntıya sağlam olacak halde yapılabilir
Araştırma için Türkiye’ye mühendisler gönderen tasarım ve mühendislik şirketi Arup’un sismik grubunu yöneten Ziggy Lubkowski şunları söyledi “Binaları tasarlarken yapmaya çalıştığımız şey can kaybını önlemektir. Temel tasarım unsuru, yapı içinde bir Cin hasara müsaade vermektir. Bu hasar, zelzelenin gücünü emer ve binanın hala dik durmasını fakat çökmemesini sağlar.” Lubkowski, yapı ileri Geri sallanırken amortisör vazifesi gören sismik izolatörler yahut enerjiyi emen kauçuk yapıların kullanılabileceğini söylüyor. bütün bu eklemeler binanın niteliğine bağlı olarak fazladan yüzde 10 ila yüzde 15 ek maliyete neden oluyor.
Ancak temelinde günün sonunda, ek yapısal maliyetler binanın donanım maliyetleriyle kıyaslandığında Fazla da Çok değil. Birleşmiş Milletler, Türkiye’deki sarsıntıda temizleme ve tekrar inşa maliyetinin 100 milyar doları aşabileceğini kestirim ediyor. EEFIT takımı, ayrıntılı raporunu önümüzdeki haftalarda yayınlayacak.
Yorum Yok